به عقیده ی بسیاری از کارشناسان اقتصادی، نظام حکمرانی در ایران با مشکلاتی از قبیل ناعدالتی در اخذ مالیات، عدم شفافیت در حوزه ی جریان کالا، پایین بودن درآمدهای مالیاتی کشور نسبت به تولید ناخالص ملی و در نتیجه کسری عملیاتی بودجه مواجه است.

به منظور حرکت در مسیر توسعه ی اقتصادی لازم است به تصحیح نظام مالیاتی کشور بپردازیم و با اخذ صحیح، عادلانه و هوشمند مالیات از مودیان در جهت بهبود شرایط گام برداریم. در این روند باید بر مقابله با فرار مالیاتی متمرکز شویم و از مودیان بزرگ و پردرآمد مالیات بگیریم.

لایحه ی بودجه ی سال آتی که اخیراً کلیات آن به مجلس ارائه شد، یک تفاوت اساسی با دیگر لوایح بودجه دارد. آن هم این است که دولت تلاش کرده است حتی الامکان از اتکا به درآمدهای نفتی بکاهد و به مالیات برای هزینه های جاری کشور تکیه کند.

به عقیده ی کارشناسان، به طور کلی سیاست فاصله گرفتن از نفت در بودجه و اتکا به مالیات اقدام مناسبی است. اما باید ملاحظاتی را به صورت جدی در این زمینه مدنظر داشته باشیم. مثلاً، افزایش نرخ مالیات بر ارزش افزوده اقدام نامناسبی است و به افزایش فشار بر اقشاری که در حال حاضر مالیات می پردازند، منجر می شود.

 در اصلاح نظام مالیاتی کشور باید به دقت مدنظر داشته باشیم که از اعمال فشار مضاعف بر مردم، تولیدکنندگان، کارمندان و حقوق بگیران بپرهیزیم. نظرات محمدصالح جوکار، عضو کمیسیون امور داخلی کشور و شوراها را در ادامه در خصوص این مسائل می خوانید.

جوکار در خصوص پیشنهاد دولت مبنی بر افزایش یک درصدی مالیات بر ارزش افزوده تصریح کرد: یقیناً این موضوع بر افزایش قیمت کلیه ی کالاها و اجناس موثر خواهد بود و ما با آن مخالف هستیم.

وی ادامه داد: دلیل مخالفت مجلس با پیشنهاد دولت در زمینه ی افزایش مالیات بر ارزش افزوده این است که ما تصور می کنیم  این اقدام اثرات تورمی در کشور خواهد داشت و جامعه توان تحمل آن را ندارد.

عضو کمیسیون امور داخلی کشور و شوراها خاطرنشان کرد: عدم اعمال فشار مضاعف بر اقشار ضعیف و متوسط کشور از خط قرمزهای مجلس است و هر جا تصور کنیم ممکن است معیشت مردم تحت تأثیر قرار بگیرد، با پیشنهادات مخالفت خواهیم کرد.

جوکار گفت: اثرات تورمی بیشتر مردم عادی و کف جامعه را تحت تأثیر قرار می دهد. به همین دلیل باید مراقبت کنیم که از اعمال فشار بیشتر بر آن ها جلوگیری به عمل آوریم.

وی ادامه داد: افزایش مالیات بر ارزش افزوده باعث می شود که تولیدکنندگان نیز کالاهایشان را با افزایش قیمت به فروش برسانند. بنابراین، ضمن افزایش کلی قیمت ها، مردم و به ویژه اقشار ضعیف و متوسط جامعه متضرر خواهند شد.

عضو کمیسیون امور داخلی کشور و شوراها خاطرنشان کرد: هر نوع افزایش در هزینه های تولید و مالیات بر ارزش افزوده در نهایت به اخذ مبالغ بیشتر از مصرف کننده ی نهایی منجر می شود. این موضوع از نظر مجلس قابل قبول نیست و مجلس قطعا با فشار بیشتر به مردم و تولید کشور از طریق افزایش مالیات بر ارزش افزوده مخالفت خواهد کرد.

جوکار گفت: دولت در افزایش درآمدهای مالیاتی اش باید به این موضوع دقت داشته باشد که افزایش فشار بر قشر حقوق بگیر و کارگر را نداشته باشیم. حقوق کارمندان در اختیار دولت است و به همین دلیل می بینیم که از آن ها با دقت بالایی مالیات اخذ می شود و امکان هیچ گونه فرار مالیاتی برای این قشر وجود ندارد. در این شرایط نباید با افزایش مالیات بر ارزش افزوده به آن ها فشار مضاعفی وارد کنیم.

وی ادامه داد: متاسفانه خارج از بخش حقوق بگیران، اطلاعات دقیقی از درآمد افراد در اختیار نداریم. به همین دلیل مالیات ستانی عادلانه و دقیقی در کشور شاهد نیستیم. بهتر است دولت برای افزایش درآمدهای مالیاتی اش به بخش پنهان اقتصاد متمرکز شود.

به گفته این نماینده ی مجلس، امروز سامانه های هوشمند مالیاتی به کمک کشورها آمده اند تا نظام مالیات ستانی از عدالت بیشتری برخوردار شود. سامانه مودیان و راه اندازی کامل آن می تواند به ما در مالیات ستانی مبتنی بر اطلاعات کمک کند.